Nghị luận xã hội về bệnh thành tích

Đề bài: Anh (chị) hãy viết bài văn nghị luận xã hội về bệnh thành tích – một căn bệnh gây tác hại không nhỏ đối với sự nghiệp phát triển của xã hội ta hiện nay.

• Mở bài văn nghị luận xã hội về bệnh thành tích:

Gần đây, các phương tiện thông tin đại chúng đề cập rất nhiều đến một căn bệnh tinh thần đang từng ngày, từng giờ gây ra những tác hại vô cùng lớn đối với sự phát triển của xã hội. Đó là “bệnh thành tích” – căn bệnh nguy hiểm lây lan khắp mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trên các mặt báo, nghị luận xã hội về bệnh thành tích đã trở thành một đề tài nóng hổi để người đọc mổ xẻ, phân tích.

• Thân bài văn nghị luận xã hội về bệnh thành tích:

Có thể nói bệnh thành tích là căn bệnh trầm kha tồn tại từ lâu đời trong xã hội Việt Nam. Nó đã gây ra không ít tác hại và có ảnh hưởng ghê gớm đến xã hội cũng như cá nhân ai đó là nạn nhân của bệnh thành tích. Nó là một nhân tốt gây cản trở cho quá trình phát triển của đất nước.
Khi nghị luận xã hội về bệnh thành tích ta không thể không nhắc đến khái niệm “Thành tích”. “Thành tích” trước đây vốn dĩ mang ý nghĩa tích cực. Thành tích là kết quả tốt đẹp do một cá nhân hay tập thể lao động bằng chính sức lực của mình để tạo ra , được mọi người công nhận và đánh giá cao. Nhưng khi lòng tham của con người trỗi dậy, họ chạy theo thành tích, bất chấp thủ đoạn, không quan tâm đến thực chất thì lại là một căn bệnh cực kì nguy hiểm cho xã hội. Thật đáng tiếc là hiện nay ở xã hội ta có rất nhiều người mắc căn bệnh này.

Vậy “Bệnh thành tích” bắt nguồn từ đâu? Nguyên nhân của nó chính là “thùng rỗng mà lại kêu to” mà từ ngày xưa, người lao động đã chê cười và phê phán. Thói thường cái tốt đẹp thì phô ra với đời còn cái xấu thì che đậy lại để khắc phục, sửa chữa. Nhưng trong xã hội, không ít người thực ra chẳng có gì tài năng gì, chẳng có gì tốt đẹp mà lại thích bịa đặt ra cái hay cái đẹp… để tự dối mình, dối người. Rồi cấp dưới muốn được khen thưởng, được thăng chức thì bày đặt ra cách lừa dối cấp trên bằng những “thành tích” chỉ có trong tưởng tượng.

“Bệnh thành tích” thường gặp ở những người hèn kém, dốt nát nhưng lại giấu dốt, không dám nhìn thẳng vào chính mình, lại thích “đánh bóng” bản thân. Họ buộc phải tìm mọi cách đánh bóng tên tuổi để thỏa mãn thói háo danh, để không bị “thua chị kém em”. Theo quy luật chung của vạn vật, xã hội ngày càng phát triển thì “bệnh thành tích” càng nặng nề, khó chữa và lây lan càng nhanh, càng rộng. Một phần do nền kinh tế thị trường với sức mạnh của đồng tiền đã chi phối, thao túng quá sâu vào các mối quan hệ xã hội. Trong xã hội từ cách đây mấy trăm năm về trước, Đại thi hào Nguyễn Du đã viết trong thơ ông:

“Trong tay đã sẵn đồng tiền
Dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì”

Đồng tiền biến xấu thành tốt, dở thành hay, ảo thành thật. Đồng tiền làm cho mọi giá trị thật, giả đảo lộn khó phân biệt. Một sự thật đáng buồn là hiện nay trong ngành giáo dục nước ta là nạn đi thầy, đi cô, mua điểm, chạy bằng cấp, “giáo sư giả”, “tiến sĩ giấy” khá nhiều. Con người thường bị lóa mắt trước hình thức bóng bẩy bên ngoài mà không đi sâu vào bản chất bên trong của hiện tượng, sự vật và sự việc. Chính yếu tố ấy là mảnh đất màu mỡ cho “bệnh thành tích” phát triển và lan tỏa.

Xung quanh chúng ta, những biểu hiện của bệnh thành tích nhiều không kể hết. Thử lấy dẫn chứng trong một vài lĩnh vực để chứng minh.

Nghị luận xã hội về bệnh thành tích không thể không nhắc đến lĩnh vực giáo dục, đào tạo: từ dưới các cấp thấp đến cấp cao đều mắc bệnh này. Nhiều trường Tiểu học ở vùng sâu vùng xa, hiện tượng học sinh “ngồi nhầm lớp” khá phổ biến, cho nên mới có chuyện cười ra nước mắt là học sinh lớp 4 mà viết chữ chưa rành và chưa thuộc hết bảng cửu chương. Ở các thành phố lớn, vì “bệnh thành tích” mà Ban Giám hiệu nhiều trường sẵn sàng “thổi phồng” tỉ lệ học sinh khá, giỏi lên tới con số đáng ngờ là hơn 90%, trong khi thực tế thấp hơn rất nhiều. Có một số trường còn kì quặc hơn là không cho phép học sinh xếp loại yếu kém để lưu ban vì sợ ảnh hưởng đến thành tích chung của trường và uy tín của Ban Giám hiệu nhà trường. Trong những kì thi hết cấp, cũng vì “bệnh thành tích” mà nhiều học sinh “đỗ oan”, do đó càng học lên càng đuối. Mới đây, báo chí đưa tin một số thầy cô giáo trường A khi chấm thi chéo đã cố ý hạ điểm thi của học sinh trường B xuống với mục đích là để tỉ lệ học sinh thi đỗ của trường B kém hơn trường mình nhằm hạ bậc uy tín của trường B. Bệnh thành tích, sự giả dối, gian lận kéo dài đã dẫn đến một thực tế đáng buồn , chính những việc làm ấy đã làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập của học sinh hiện nay. Đây là điều rất đáng lo ngại.

Những kiểu chạy đua theo thành tích như thế là vi phạm đạo đức nghề nghiệp, vi phạm pháp luật. Không ít các vị quan chức vì lợi ích thăng tiến trước mắt mà cố tình bịa ra những bản báo cáo thành tích sai sự thật gây ảnh hưởng đến học sinh đến xã hội thì quả là thiếu lương tâm, thiếu trách nhiệm đối với sự nghiệp “trồng người”. Nếu hiện tượng tiêu cực này không sớm bị tiêu diệt, chấm dứt thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng xấu tới việc đào tạo nhân tài, hiền tài làm rường cột cho việc xây dựng đất nước mai sau.

Báo chí ngày nay không ngừng phanh phui những hiện tượng tiêu cực – con đẻ của “bệnh thành tích”. Ở nhiều địa phương khi báo cáo lên Bộ Giáo dục và Đào tạo là đã chấm dứt tình trạng học ba ca, đã xóa nhiều điểm trường tranh tre nứa lá, không đủ điều kiện cho việc dạy và học… nhưng thực tế thì hầu như sự thay đổi đó không đáng kể. Giáo viên, học sinh nhiều nơi ở vùng núi phía Bắc vẫn không có trường, lớp để học, không có nhà để ở. Gần đây, một phóng sự truyền hình về thực trạng đáng buồn đó đã làm xôn xao dư luận. Học sinh các dân tộc thiểu số phải tự dựng những túp lều xiêu vẹo, trống hơ trống hoác để ở tạm bên cạnh trường vì trường không có kí túc xá cho các em nội trú. Các thầy cô giáo phải đi xa hàng chục cây số để tìm nước dùng cho sinh hoạt hằng ngày vào mùa khô.

Nói “Không!” với các hiện tượng tiêu cực trong đó có “bệnh thành tích” đang là khẩu hiệu, là mục tiêu phấn đấu của ngành giáo dục. Tính khả thi của nó đến đâu còn phụ thuộc vào quyết tâm của tất cả mọi người để có được một nền giáo dục nghiêm túc và chất lượng cao.

Nghị luận xã hội về bệnh thành tích không chỉ dừng lại trong lĩnh vực giáo dục đào tạo mà ngay cả trong lĩnh vực mà chúng ta tưởng trừng như đơn giản nhất, ít tiêu cực nhất đó là lĩnh vực nông nghiệp. Bệnh thành tích cũng lan tràn đến mức báo động. Số hộ nông dân nghèo còn chiếm tỉ lệ khá cao, nhưng trong báo cáo thành tích xóa đói giảm nghèo của nhiều địa phương thì toàn là những con số “đáng nể”. Thế mới có chuyện buồn cười là để đối phó với đoàn thanh tra của cấp trên, chính quyền xã đã bắt các hộ nghèo phải đi “mượn” trâu bò, vật dụng của những nhà khá giả để chứng minh là mình đã thoát nghèo. Ở một số địa phương các điều kiện cơ sở vật chất thiết yếu như: điện, đường, trường, trạm …. nhiều nơi cũng chỉ có ở trong… báo cáo. Vì chạy theo thành tích nên chính quyền một số địa phương đã vội vàng xây dựng và cấp cho một số hộ nghèo “nhà tình nghĩa”, nhưng khi nhà được giao cho người nhận chỉ ở được ít ngày đã phải nơm nớp lo sợ vì không biết nhà sẽ đổ lúc nào do công trình xây dựng gấp gáp, chất lượng xây dựng kém.

Trong lĩnh vực công nghiệp, nhiều xí nghiệp, nhà máy quốc doanh làm ăn “lời giả lỗ thật”, năm nào Nhà nước cũng phải bù lỗ rất nhiều nhưng Ban Giám đốc vẫn cố tình “bịa” ra thành tích để được thăng quan tiến chức… Cũng vì “bệnh thành tích” mà trong lĩnh vực giao thông, hàng chục cây cầu, mấy chục con đường, hàng trăm công trình tầm cỡ quốc gia … được xây dựng cho kịp tiến độ nhưng không đạt yêu cầu về mặt chất lượng, cũng như kĩ thuật, không chỉ gây lãng phí rất lớn về công sức và tiền bạc của Nhà nước, của nhân dân mà còn là mối nguy hiểm cho tính mạng con người.

“Bệnh thành tích” lan tràn khắp nơi khắp chốn như một dịch bệnh gây ra những tác hại khôn lường, cản trở quá trình phát triển của đất nước. Một tập thể hay một cá nhân khi đã nhiễm “bệnh thành tích” thì chỉ có thể làm ra những sản phẩm kém chất lượng mà thôi. “Bệnh thành tích” còn dẫn đến sự thoái hóa nhân cách, khiến con người trở nên thiếu trung thực, dối trá, lừa mình, lừa người, thích sống bằng ảo tưởng bởi “lộng giả thành chân”.

Chính xã hội và bản thân mỗi cá nhân chúng ta cần lên tiếng đưa ra những biện pháp tích cực ngăn ngừa, từng bước đẩy lùi và chữa trị dứt điểm căn bệnh nguy hiểm này. Muốn làm được điều đó, các cấp các ngành phải đồng bộ ra tay, đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra để kịp thời phát hiện những thành tích viễn tưởng và những công trình viễn tưởng. Đối với những kẻ cố tình sai phạm, dẫn tới thiệt hại to lớn cho xã hội thì Nhà nước phải nghiêm trị theo pháp luật. Mặt khác, cần có biện pháp nghiêm khắc giáo dục, tuyên truyền thường xuyên để nâng cao nhận thức của mọi người về hậu quả của căn bệnh này.

• Kết luận bài nghị luận xã hội về bệnh thành tích:

Nghị luận xã hội về bệnh thành tích chúng ta nhận thức được rằng “bệnh thành tích” là một hiện tượng tiêu cực gây ra nhiều tác hại ghê gớm khôn lường cho chính bản thân chúng ta và cho xã hội chúng ta đang sống. Bệnh thành tích chính là sự dối trá và những người chạy theo bệnh thành tích đáng bị lên án. Trong hoàn cảnh đất nước ta đã mở cửa giao lưu và hội nhập với toàn thế giới, mỗi công dân phải có thái độ nghiêm túc và thẳng thắn trước mọi vấn đề của bản thân, của cuộc sống và xã hội; thấy được mặt mạnh để phát huy, mặt yếu để khắc phục. Bên cạnh đó, chúng ta phải không ngừng học hỏi điều hay, điều tốt của các nước tiên tiến và vận dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh cụ thể ở Việt Nam. Nếu tất cả xã hội cùng chung tay làm được như vậy thì chắc chắn không bao lâu nữa, mục tiêu phấn đấu xây dựng một xã hội hiện đại, dân chủ, công bằng và văn minh sẽ không còn là một đích đến xa sôi nữa.